Μήπως έχεις πάντα στο ντουλάπι της κουζίνας σου μία σοκολάτα για «επείγοντα περιστατικά» (βλέπε λιγούρες); Μήπως κάθε φορά που στρεσάρεσαι ή στεναχωριέσαι, αντί να το ρίξεις στο διαλογισμό και τη γιόγκα πέφτεις με τα μούτρα σε ένα σοκολατένιο γλυκό; Μήπως θα μπορούσες να φανταστείς τη ζωή σου χωρίς ήλιο και οξυγόνο, αλλά όχι χωρίς σοκολάτα;
Η σοκολάτα είναι ο «παίκτης» της διατροφής που αγαπάμε και μισούμε μαζί. Από τη μία διαβάζουμε διαρκώς νέες έρευνες για τις ευεργετικές δράσεις του κακάο στην υγεία της καρδιάς και του εγκεφάλου, από την άλλη καταστροφολογικές προειδοποιήσεις ότι η σοκολάτα προκαλεί εθισμό σαν την ηρωίνη! Πού βρίσκεται η αλήθεια;
Το σίγουρο είναι ότι οι κόκκοι κακάο λατρεύονται από τους ανθρώπους από αρχαιοτάτων χρόνων, όταν, για παράδειγμα, οι Μάγιας τους έδιναν ως γαμήλια προίκα. Μέχρι σήμερα η προσφορά σοκολάτας θεωρείται μια χειρονομία αγάπης (βλέπε τους τόνους από σοκολατάκια που χαρίζονται σε κάθε γιορτή του Αγίου Βαλεντίνου).
Σε έρευνες έχουμε, επίσης, παρατηρήσει ότι ο εγκέφαλός μας αντιδρά σε κάποιες τροφές όπως και με τον εθισμό του σε ναρκωτικές ουσίες: επιμένει να ενδίδει σε αυτές παρά τις προειδοποιήσεις των γιατρών ότι η παχυσαρκία ή η πολλή ζάχαρη ή τα πολλά λιπαρά σκοτώνουν. Όχι τυχαία, αφού ορισμένες τροφές πυροδοτούν την απελευθέρωση ντοπαμίνης, ενός νευροδιαβιβαστή που έχει συνδεθεί με την ευχαρίστηση και που απελευθερώνεται και κατά τη χρήση ουσιών.
Καθώς καταναλώνουμε μια ουσία που μας δίνει ευχαρίστηση (ας πούμε, σοκολάτα), ο εγκέφαλός μας τη συνδέει με αυτό το αίσθημα και αρχίζει να την αναζητά. Σε σημείο να παράγει ντοπαμίνη ακόμα και στην εικόνα του αντικείμενου πόθου: Μια μελέτη που έγινε σε ομάδα γυναικών έδειξε ότι ο συγκεκριμένος νευροδιαβιβαστής απελευθερώνεται στη θέα και μόνο ενός σοκολατένιου μιλκσέικ! Και κάπου εδώ, ο αυτοέλεγχος πηγαίνει περίπατο…
Και άλλες τροφές, όπως είπαμε, προκαλούν αυτή την ορμονική αλλαγή που συνδέεται με τον εθισμό, όμως η σοκολάτα, καθώς περιέχει εκτός από κακάο και ζάχαρη και λιπαρά, απελευθερώνει στον εγκέφαλο και μία ακόμα ουσία, τις εγκεφαλίνες, που επίσης προκαλούν ευχαρίστηση και συνδέονται με εθισμούς.
Παρ’ όλα αυτά, δεν υπάρχουν επαρκή επιστημονικά δεδομένα να στηρίξουν την υπόθεση ότι η σοκολάτα προκαλεί εθισμό όπως οι ναρκωτικές ουσίες. Εξάλλου, στο πάθος μας για σοκολάτα παίζουν ρόλο και πολιτισμικοί παράγοντες. Ίσως δηλαδή αυτό να τροφοδοτείται και από το γεγονός ότι τα πάντα γύρω μας, από τις διαφημίσεις μέχρι τα γλυκά που μας φέρνουν οι επισκέπτες στο σπίτι, περιέχουν σοκολάτα!
Το πιο ασφαλές που θα μπορούσαμε να πούμε, σύμφωνα με τα έως τώρα δεδομένα, είναι ότι η σοκολάτα διαθέτει κάποιες εθιστικές ιδιότητες, το ίδιο όμως και η άσκηση και το σεξ (και κανένας δεν θα σου πει να βγάλεις τα δύο τελευταία από τη ζωή σου).
Ας μη σπεύσουμε λοιπόν να κατηγορήσουμε τη χημεία του εγκεφάλου μας για το πάθος μας για αυτήν και ας βρούμε συμπληρωματικούς τρόπους να διαχειριζόμαστε τα αρνητικά συναισθήματα και να επιδιώκουμε τα θετικά, ώστε να συνεχίσουμε να απολαμβάνουμε τα οφέλη του κακάο, ενώ όμως ταυτόχρονα ακολουθούμε τον κανόνα «μέτρον άριστο».
