Κάποιοι μπορεί να με πουν κακομαθημένη, αλλά εγώ απαντάω ότι μέσα από το φαγητό ζω μια εμπειρία που απευθύνεται σε όλες τις αισθήσεις.
Όταν ήμουν μικρή, θυμάμαι, έβλεπα τη γιαγιά μου να φτιάχνει πουρέ για τα γιορτινά μας τραπέζια. Άφηνε στην άκρη το κουτάλι και άπλωνε το δάχτυλό της στο μπολ για να δοκιμάσει λίγο. Το ίδιο έκανε και η μαμά μου, όταν ετοίμαζε τη σαλάτα για το δείπνο μας, η οποία ξεδιάλεγε φύλλα μαρουλιού με τα χέρια και τα έφερνε στο στόμα της. Δεν είχε πρόβλημα να μαζέψει με το χέρι τη σάλτσα που περίσσευε στο πιάτο της ή να τσιμπολογήσει τα ψιχουλάκια που απέμεναν από το σπιτικό κέικ.
Βλέποντάς τις να τρώνε έτσι, με τα χέρια τους, καταλάβαινα ότι απολάμβαναν αληθινά το φαγητό. Αλλά η πουριτανική Αμερική μας θα σου πει ότι είναι κακό να τρως με τα χέρια. Βρόμικο. Επικίνδυνο. Αγενές. Απολίτιστο. Ότι δείχνει απουσία αυτοελέγχου.
Αλλά λατρεύω να τρώω με τα χέρια. Όπως η μαμά και η γιαγιά μου, σε κάθε ευκαιρία αρπάζω μπουκιές με τα δάχτυλα. Μεγαλώνοντας, με τη μαμά μου τσιμπολογούσαμε στα οικογενειακά μας γεύματα τυράκια και αγγινάρες μαγειρεμένες στον ατμό, αφού προηγουμένως τα βυθίζαμε στη μαγιονέζα ή στο βούτυρο. Κανένας δεν μου απαγόρευε, όταν ήμουν παιδί, να παίρνω με τα χέρια μου σπαράγγια και να τα τρώω στο οικογενειακό τραπέζι. Και αν ήθελα να μαζέψω με το δάχτυλο λίγη κρέμα ή λίγο σιρόπι που είχε περισσέψει από κάποιο γλυκό, η μαμά μου καταλάβαινε ότι το έκανα γιατί με αυτό τον τρόπο το απολάμβανα με όλες τις αισθήσεις, όχι επειδή ήμουν κακομαθημένη. Και φυσικά στην παιδική ηλικία μου υπήρχαν πολλές χαρακτηριστικά αμερικανικές τροφές που τρώγαμε με τα χέρια: πίτσες, σάντουιτς, μεξικανικά τάκος.
Για την ακρίβεια, τα μπέργκερ, οι πίτσες και τα τάκος, τα πιο δημοφιλή φαγητά στην Αμερική, είναι finger foods. Ωστόσο όταν βλέπουμε κάποιος να τα τρώει με τα χέρια, δεν διστάζουμε αμέσως να τον κατακρίνουμε και να τον κάνουμε να νιώσει άβολα.
Αλλά σε πολλές άλλες κουλτούρες είναι κανόνας να τρως με τα χέρια, όπως υποστηρίζει ο συγγραφέας Arun Venugopal σε αυτό το βίντεο. Στην Ινδία, εξηγεί, ο κόσμος συνηθίζει να τσιμπολογάει μπουκιές από ρύζι και κάρι, συχνά πλάθοντάς τις σε μπάλες με το δεξί του χέρι. Ο ίδιος μεγάλωσε έτσι, παρόλο που μεταναστεύοντας στις ΗΠΑ η οικογένειά του διατήρησε αυτή τη συνήθεια μόνο στο σπίτι. Όπως όμως ισχυρίζεται ο Venugopal, το φαγητό είναι νοστιμότερο όταν τρως με τα χέρια.
Ο Venugopal λέει ότι οι Ινδές μητέρες ταΐζουν τα παιδιά τους με τα χέρια: «Κάποτε όταν ήμουν έφηβος η μαμά μου μού εξήγησε ότι έχει βιοχημική βάση: τα φυσικά έλαια στην επιδερμίδα του χεριού της έκαναν ένα είδος αλχημείας στο φαγητό –ένα κοκτέιλ φερομονών, υποθέτω– που νοστίμιζε τις μπουκιές των παιδιών της». Ωστόσο ακόμα και όταν τρώμε οι ίδιοι με τα χέρια, η εμπειρία του φαγητού απογειώνεται. Όπως συνήθιζε να λέει ο πατέρας του Venugopal: «Το χέρι μας είναι το πιρούνι που μας έδωσε ο Θεός».
Το φαγητό είναι μια αισθητηριακή εμπειρία. Χρησιμοποιώντας λοιπόν τα χέρια σου, τη μεταφέρεις σε άλλο επίπεδο. Προσθέτεις μία ακόμα αίσθηση – την αφή. Και καθώς μεγάλο μέρος της απόλαυσης του φαγητού έγκειται στην υφή του, τα χέρια σου λειτουργούν ως ένα ακόμα εργαλείο για να εξερευνήσεις την αίσθηση, την πυκνότητα, τα υλικά του φαγητού σου. Για μένα, είναι απόλυτα φυσικό να τσιμπολογώ το φαγητό με τα χέρια – από εξελικτικής άποψης, αυτός είναι ένας σημαντικός λόγος που έχω δάχτυλα.
Δεν μπορώ να πω ότι θα ένιωθα άνετα να το κάνω, για παράδειγμα, σε ένα καλό εστιατόριο ή στη δουλειά. Αλλά πρόσφατα, ενώ δειπνούσα με τη φίλη και συνάδελφό μου Becky, χρησιμοποίησα το χέρι μου για να πιάσω μερικά φύλλα του μαρουλιού από το πιάτο μου, μαζί με λίγη φέτα και σιτάρι από τη σαλάτα, σχηματίζοντας μια τέλεια μπουκίτσα. Εκείνη με κοίταξε για λίγο και μετά έκανε ακριβώς το ίδιο στο πιάτο της.
«Αν προσπαθούσα να πιάσω αυτή την τελευταία μπουκιά με το πιρούνι, θα έπρεπε να προσπαθώ για πάντα», είπε. Κάποιες φορές, αρκεί να βρεις τους ανθρώπους που σε καταλαβαίνουν.
