Έχεις σκεφτεί ποτέ γιατί δύσκολα πετυχαίνει ένα διατροφικό πρόγραμμα αδυνατίσματος; Το μυστικό βρίσκεται στο παχύ έντερο και τα 100 τρισεκατομμύρια μικρόβια που περιέχει, καθώς και στον τρόπο με τον οποίο αυτά αλληλεπιδρούν με τις τροφές που καταναλώνει ο καθένας μας.

Σε άρθρο που δημοσιεύεται εκτενώς στον βρετανικό Τύπο, ο δρ Τιμ Σπέκτορ, καθηγητής Γενετικής Επιδημιολογίας στο πανεπιστήμιο King’s College του Λονδίνου (KCL), αναφέρει πως κάθε άνθρωπος διαθέτει μοναδικό συνδυασμό μικροβίων, τα οποία είναι υπεύθυνα για την πέψη των τροφίμων, αλλά και για την όρεξη, το σωματικό βάρος και πολλές παραμέτρους της υγείας του.

Η ισορροπία αυτών των μικροβίων επηρεάζεται απ’ ό,τι τρώμε και πίνουμε, επομένως με τις κατάλληλες τροποποιήσεις της διατροφής μπορούμε να τα χρησιμοποιήσουμε για να ελέγξουμε το βάρος μας, να αποφύγουμε νοσήματα και αλλεργίες ή ακόμα και να βελτιώσουμε την ψυχική μας διάθεση.

Τα νέα δεδομένα, που περιγράφει αναλυτικά στο βιβλίο του «The Diet Myth: The Real Science Behind What We Eat» (εκδόσεις W&N), οδήγησαν στην κατάρρευση επτά αντιλήψεων οι οποίες έως πρότινος εθεωρούντο οι κανόνες του αδυνατίσματος, λέει. Να ποιες είναι:

1. Όλες οι θερμίδες είναι ίδιες. Ως αριθμοί μπορεί να είναι ίδιες, αλλά δύο άνθρωποι μπορεί να τρώνε ακριβώς τις ίδιες θερμίδες και ο ένας να είναι πιο λεπτός από τον άλλο, διότι η πέψη κάθε τροφίμου δεν είναι θέμα θερμίδων αλλά αλληλεπίδρασης με τα μικρόβια του εντέρου. Επομένως, κάτι που αδυνατίζει έναν άνθρωπο δεν επιδρά σε έναν άλλο.

2. Η μείωση των θερμίδων εγγυάται το αδυνάτισμα. Πολλές μελέτες έχουν αποδείξει ότι κάθε άνθρωπος αντιδρά διαφορετικά στα διαιτολόγια αδυνατίσματος, γεγονός το οποίο οφείλεται στα γονίδιά του και στα μικρόβια του εντέρου τα οποία παράγουν διαφορετικές χημικές ουσίες κατά την πέψη των τροφίμων. Έτσι, μπορεί κάλλιστα ένας άνθρωπος να μειώσει τις θερμίδες του και να τηρεί απαρέγκλιτα ένα πρόγραμμα αδυνατίσματος, αλλά να δυσκολεύεται να χάσει έστω και μισό κιλό.

3. Η άσκηση διευκολύνει το αδυνάτισμα. Η άσκηση είναι απολύτως απαραίτητη για γερή καρδιά και μυαλό, καλή ψυχική διάθεση και γενικώς για καλή υγεία, αλλά η συμβολή της στο αδυνάτισμα μοιάζει ολοένα πιο αμφίβολη, σύμφωνα με αρκετές πρόσφατες μελέτες. Στην ουσία, αυξάνονται τα επιστημονικά δεδομένα που υποδηλώνουν ότι μάλλον οδηγεί σε αύξηση του σωματικού βάρους, διότι ο οργανισμός είναι εγγενώς προγραμματισμένος να προσαρμόζεται στην πρόσθετη καταπόνηση του σώματος. Πρακτικά, αυτό σημαίνει πως όποιος έχει περιττά κιλά και θέλει να αδυνατίσει με τη βοήθεια της γυμναστικής, πρέπει απαραιτήτως να προσέξει τι και πόσο τρώει.

4. Η αποφυγή των υδατανθράκων ευνοεί το αδυνάτισμα. Είναι μία άποψη που ωθεί πάρα πολλούς στο να κόβουν οτιδήποτε περιέχει υδατάνθρακες οποιασδήποτε μορφής – από το άμυλο και τα απλά σάκχαρα έως τους δισακχαρίτες και τις φυτικές ίνες. Δηλαδή όποιος επιχειρεί να κόψει τους υδατάνθρακες, αφαιρεί από τη διατροφή του μεγάλες ομάδες τροφίμων, όπως ψωμί, ζυμαρικά, ρύζι, πατάτες, δημητριακά πρωινού, γαλακτοκομικά, φρούτα, όσπρια και οτιδήποτε περιέχει γλουτένη, ζάχαρη ή ακόμα και λακτόζη ή φρουκτόζη. Ωστόσο αυτού του είδους οι περικοπές όχι μόνο είναι δύσκολο να τηρηθούν επί καιρό, αλλά καθιστούν μονότονη τη διατροφή διότι απομένει με μόλις 10 έως 20 διαφορετικά είδη τροφίμων. Αυτό έχει ως συνέπεια να διαταράσσεται η ισορροπία του μικροβιώματος στο έντερο, η οποία χρειάζεται μεγάλη ποικιλία τροφίμων για να διατηρηθεί, με συνέπεια αυξημένο κίνδυνο παχυσαρκίας, διαβήτη, αλλεργίας, αυτοάνοσων νοσημάτων και συνδρόμου ευερέθιστου εντέρου.

5. Το πρωινό είναι απαραίτητο. Το δόγμα αυτό έχει τις ρίζες του στην άποψη ότι είναι καλύτερο να τρώμε λίγο και πολλές φορές την ημέρα, παρά να τρώμε πολύ και λίγες φορές. Δυστυχώς, όμως, μελέτες έχουν δείξει πως όταν το θέμα είναι η απώλεια βάρους, όσο περισσότερο μένουμε νηστικοί τόσο το καλύτερο. Και αυτό διότι η μίνι νηστεία διεγείρει τα ωφέλιμα μικρόβια του εντέρου τα οποία, μη έχοντας να ασχοληθούν με την πέψη, «καθαρίζουν» το εσωτερικό τοίχωμά του ώστε να παραχθούν περισσότερα είδη μικροβίων την επόμενη φορά που θα φάμε. Αν, λοιπόν, ανήκετε στην κατηγορία των ανθρώπων που νιώθουν καλύτερα όταν δεν τρώνε τίποτα το πρωί, συνεχίστε να το κάνετε. Κι αν σας είναι απαραίτητο το πρωινό, εξακολουθήστε να το τρώτε. Το παν είναι να ακούτε το σώμα σας.

6. Τα πολλά λίπη μάς παχαίνουν. Τα νεότερα επιστημονικά δεδομένα έχουν αρχίσει να καταρρίπτουν και αυτή την ευρέως διαδεδομένη πεποίθηση. Η αλήθεια είναι πως ολοένα περισσότερες μελέτες δείχνουν ότι τα πολλά υγιεινά λίπη, όπως το ελαιόλαδο, μπορούν να κάνουν καλό στην υγεία και στην μικροβιακή ισορροπία του εντέρου. Επομένως, αρχίστε να τρώτε πλήρη γαλακτοκομικά προϊόντα (μην ξεχάσετε το κεφίρ και το παχύ παραδοσιακό γιαούρτι), ελαιόλαδο, ψάρια και ξηρούς καρπούς και θα ωφελήσετε την υγεία, το μικροβίωμα και τη σιλουέτα σας.

7. Τα προβιοτικά δεν αποδίδουν. Ο οργανισμός χρειάζεται τα πρεβιοτικά και τα προβιοτικά προϊόντα για να λειτουργεί ομαλά, ιδίως σε μία εποχή όπου είναι συνηθισμένο να παίρνει ο κόσμος αντιβιοτικά – συχνά χωρίς να τα χρειάζεται. Τα αντιβιοτικά ισοδυναμούν με μία πυρηνική βόμβα για το έντερο, διότι σκοτώνουν αδιακρίτως όλα τα βακτήρια, φιλικά ή εχθρικά, που ζουν σε αυτό. Μελέτες έχουν δείξει πως η καταστροφή που προκαλούν στο μικροβίωμα είναι τέτοια ώστε δυσκολεύεται πάρα πολύ να αναρρώσει και να αντισταθεί σε λοιμώξεις από επικίνδυνα βακτήρια όπως το κλωστηρίδιο difficile που είναι υπαίτιο μεταξύ άλλων για τη διάρροια που σχετίζεται με τα αντιβιοτικά.
Επειδή τίποτα δεν μπορεί να υποκαταστήσει την υγιεινή διατροφή, πρέπει να ακολουθούμε μια διατροφή που ευνοεί την ανάπτυξη φιλικών βακτηρίων στο έντερο. Η διατροφή αυτή είναι πλούσια σε πρεβιοτικά και προβιοτικά συστατικά, καθώς και σε πολυφαινόλες.
Τα πρεβιοτικά είναι δυσαπορρόφητα συστατικά των τροφίμων που διεγείρουν την ανάπτυξη και δραστηριότητα των ωφέλιμων βακτηρίων του εντέρου. Τέτοια συστατικά περιέχουν το κρεμμύδι, το σκόρδο, οι αγκινάρες, τα σπαράγγια και τα πράσα.
Τα προβιοτικά είναι μη παθογόνοι μικροοργανισμοί, συνήθως βακτήρια, που μοιάζουν με τα ωφέλιμα βακτήρια του εντέρου και βελτιώνουν τη μικροβιακή ισορροπία του. Η καλύτερη πηγή προβιοτικών είναι τα πλήρη γαλακτοκομικά προϊόντα, όπως το πρόβειο παραδοσιακό γιαούρτι με πέτσα, το κεφίρ και τα εμπλουτισμένα («ζωντανά») γιαούρτια και γαλακτοκομικά.
Οι πολυφαινόλες, τέλος, είναι ουσίες των φυτών οι οποίες ευνοούν την ανάπτυξη ωφέλιμων βακτηρίων και εμποδίζουν εκείνη των παθολογικών. Πολύ καλές πηγές τους είναι τα σταφύλια, τα μούρα, τα κρεμμύδια, τα ρόδια, ο καφές, το πράσινο τσάι, το κόκκινο κρασί και η μαύρη σοκολάτα. Το κλειδί είναι να τρώτε μεγάλη ποικιλία τροφίμων, με άφθονα και διαφορετικά φρούτα και λαχανικά, καταλήγει ο δρ Σπέκτορ.